Дименсиунь инфините але персоналитэций: Василе Драгой

Че есте професия ноастрэ? Ун лукру сфынт, о даторие, о сурсэ материалэ? Интуиция ымь шоптеште кэ пентру Василе Драгой професия алясэ е ун идеал, каре-л кэлэузеште орьунде ши орькынд. Музика пентру думнялуй е вяцэ, екзистенцэ, импулс путерник спре а служи нациуний.

Е ун професор ку фармек музикал, каре стимулязэ студенций де а-шь амплифика интенситатя сентиментулуй ши медитативитэций, де а-шь юби виитоаря професие. Де ачея есте респектат дин плин пентру ефортул конштиентизат ку стимэ ши о  аурэ психолоӂикэ бинефэкэтоаре.

Василе Драгой е доктор ын штиинце музикале, конференциар университар ла катедра де дирижаре коралэ ши артэ вокалэ а Институтулуй де Арте дин орашул Тираспол. А фост менционат ку диплома Министерулуй Едукацией /2009/, децине титлуриле де «Еминент ал Ынвэцэмынтулуй Публик дин РМН» /2012/ ши «Еминент ал Културий  дин РМН»/2021/.

Ын декурсул а зече ань пианистул Василе Драгой  десчифрязэ енигма кынтекулуй национал нистрян. Ынзестрат ку ун деосебит симц музикал, менцине, ла ачастэ темэ, мереу виу интересул челор че-л ынконжоарэ. Ши мэ букур дин тот суфлетул кэ а реушит сэ сусцинэ теза де докторат ла тема: «Кынтекул проприу-зис дин Валя Ниструлуй». А демонстрат кэ есте ун служитор девотат ал музичий популаре, ун Прометеу, инспират де фрямэтул тимпулуй, каре менцине дорул де Фрумос ал сочиетэций ши  валориле, че се черн прин времурь арӂинтий.

Василе Василевич с-а инспират дин реӂиструл времий ку збатерь лэунтриче, фиинд девотат кынтекулуй национал ши ку о рывнэ ши о форцэ адмиративэ а кэутат нервул стрэмошеск пе терен нистрян.

Де ла Каменка пынэ ла Слобозия, кутреерынд каселе бэтрынилор куноскэторь ши пэстрэторь ай фолклорулуй молдовенеск, а кулес кынтече популаре, интерпретате ла месе де сэрбэтоаре, ла нунтэ, ла петречерь ын арматэ сау пе приспа касей ын сериле де варэ ку лунэ.

Ла Дубэсарь (Гоян) кулегэторул инспират а ынтылнит-о пе Мария Збырня, де ла каре а адунат мелодий ексклусиве ши месаже але тимпулуй трекэтор. Ын Слобозия а авут плэчере сэ конверсезе ку Светлана Негрецки, кондукэтоаря ансамблулуй етно-фолклорик «Дрэгайка», де ла каре а сурпринс кынтече векь ку стэрь суфлетешть контрадикторий, ку род ын медитацие, ку ун куркубеу де имаӂинь — «Вин, бэдицэ, вин…» ши «Де ла Нистру май ла вале».

Професорул Драгой а ынскрис ла диктофон о сумедение де кынтече дуйоасе, апой  ле-а ыншират пе скэрица музикалэ, врэжит де ненумэрате орь де ирепетабилеле архиве популаре. Грацие аузулуй сэу музикал ексчелент, пианистул а скицат анализа кынтекулуй ынтр-ун спектру структурал, лэрӂинду-не, астфел, оризонтул де куноаштере а музичий дин сек. 19-20.  Експедиция музикал-фолклорикэ а музичианулуй а континуат ши ын орашул Балта /пе тимпурь -капитала Републичий Аутономе Советиче Сочиалисте Молдовенешть/. А лукрат ынтр-о алианцэ ку професорий-музиколоӂь де ла колеӂиул педагоӂик музикал  /пе тимпурь — колеӂиул музикал пентру фете/. Диспунынд де ун пермис спечиал ка аспирант ал Академией де Музикэ, Театру ши Арте Пластиче, думнялуй а черчетат документе спечиале ын архива локалэ ши а дескоперит ун нуме сукчесив ын дирекция черчетэрилор сале. Есте ворба деспре Екатерина Лебедева /Кутузова/, музиколог рус, каре ера преокупатэ де музикалитатя националэ ши каре а визитат Нистрения де шапте орь ку експедицииле сале фолклориче. Десигур, Лебедева а реушит сэ селектезе материале униче, публикынду-ле ла Ленинград ши Москова ынтр-ун тратат музикал «Кынтече нородниче».

Дар черчетэторул ностру молдовян а дус лукрул пынэ ла капэт. И с-а ынтымплат одатэ сэ асисте ла о лекцие де музикэ популарэ русяскэ, презентатэ де Светлана Циркунова, доктор ын музиколоӂие, афлынд ун лукру неверосимил: ануме соакра Светланей ера куноскутэ персонал ку ынсэшь Екатерина Лебедева. С-а гэсит ши адреса фийчий доамней Лебедева ши, принтр-о скрисоаре ла Москова, ачаста имедиат л-а дирекционат пе музикологул нистрян спре материалеле «ку вынэ де аур» але мамей сале. Ятэ аша се фаче история: о сутэ де ань ын урмэ Екатерина Лебедева, принтр-о експедицие фолклорикэ ын Валя Ниструлуй, а «консерват» комоара де прец, пентру ка ачаста сэ фие черчетатэ астэзь де педагогул Василе Драгой. Ынтр-адевэр, кынтекул стрэмошилор е о валоаре неасемуитэ, каре не ва депласа акчентул спре о нотэ мажорэ а суфлетулуй. Ын ачаста ши констэ ыналта мисиуне а унуй ом де креацие! Ши оамений тэй, Нистрение, се дэруе ку пасиуне, пентру а пэстра лумина ын суфлетеле ноастре, пентру а не апэра етернул. Ын секолул ностру вертиӂинос сынтем облигаць сэ респирэм уман, сэ ну фим дерутаць ын ситуаций, ын неадевэр, сэ авем ун сприжин морал ын сине.

Василе Драгой есте гата сэ не дескидэ ларг порциле ын монография са деспре кынтекул национал молдовенеск ал стрэбунилор. Ши кред еу, ачест сенин ва суӂера мий де идей ши ва девени о ноуэ фазэ а кэутэрилор ын домениул музичий, фииндкэ о треиме дин дисчиполий Институтулуй де Арте сынт тинерь де ла сате, каре мынуеск талентат инструменте музикале популаре, куноск ши десчифрязэ мелодииле сэлтэреце ши май лине ын тоатэ плинэтатя лор.  Ачест акт де патриотисм ал оптимистулуй инкурабил Василе Драгой ва фи ынкэ ун екземплу пе фэгашул десэвырширий персонале ын нумеле афирмэрий музикале а сочиетэций.

Галина Гурски, конференциар университар ла УСН Тираспол