Сэ не аминтим ши де ей

Ын апэраря цэрий ын ындепэртатул ан 1941 с-ау ридикат тинерь ши бэтрынь, фемей ши копий, дар… ши чирка 68 000 де кынь де диферите расе, нумиць окий ши урекиле форцелор армате. Ымпреунэ ку солдаций ши офицерий арункау ын аер танкурь, нимичяу назишть, ажутау рэниций, партичипау ла черчетэрь, дынд довадэ де резистенцэ, кураж ши ероисм.

Ну се штие ку екзактитате кыць кынь ау мурит ын ачей ань де рэзбой. Поате ши зечь де мий. Ятэ ун каз, кынд ау кэзут ши ей ка ниште ерой. Ла 30 юлие 1941 ынтр-о ынкэераре де лынгэ сатул Легедзино, Украина, ау опус резистенцэ назиштилор, алэтурь де грэничерь, 150 де кынь дресаць. Ын ачя бэтэлие инегалэ, каре а дурат кытева зиле, практик нимень ну а суправьецуит. Назиштий ымпушкау кяр ши кыний рэниць. Доар ун кыне чобэнеск а реушит сэ се тырые пынэ ын сат ши сэ се салвезе. Пореклеле мажоритэций лор сынт некуноскуте. История а пэстрат мемория доар а челор май куноскуць. Сэ не аминтим де ей.

Ун ас адевэрат

Чел май ренумит кыне ӂенист а фост Ӂулбарс (стэпына ыл нумя Жулик), яр чинолоӂий спуняу кэ есте «ун ас адевэрат ал сервичиулуй». Кынеле а реушит сэ детектезе 7468 де мине ши чирка 150 де обузе ын Чехословачия, Аустрия, Ромыния ши Унгария. А партичипат ла депистаря минелор ын кастелеле дин Прага, катедралеле дин Виена ши палателе де лынгэ Дунэре. Ла 21 мартие 1941 Ӂулбарс а фост гратификат ку медалия «Пентру мерит милитар». Ел а партичипат ла Парада Викторией дин 24 юние 1945 дин Пяца Рошие. Ӂулбарс, фиинд рэнит ла лабе, а фост дус ын браце де майорул Александру Мазовер.

Салваторул Палатулуй Павлов

Колегул луй Ӂулбарс, Дик, ун кыне де расэ колие, а депистат чирка 12 мий де мине, а партичипат ла деминаря орашелор Сталинград, Лисичанск, Прага ши ну нумай. Ел а салват, ын адевэратул сенс ал кувынтулуй, Палатул луй Павлов. Ын листеле де гратификаре есте скрис: «А гэсит ын субсол о бомбэ ку час, каре авя сэ експлодезе песте о орэ».

Дупэ Викторие ероул с-а ынторс ла стэпын ши, ын пофида рэнилор сале, де репетате орь а фост кыштигэтор ал експозициилор де кынь. А трэит пынэ ла адынчь бэтрынеце ши а фост ынмормынтат ку онорурь милитаре.

«Армэ дяволяскэ»

Кыний вынэторь де техникэ блиндатэ ау нимичит чирка 300 де танкурь, ла аузул лор назиштий се ынгрозяу. Паул Карел, шефул сервичиулуй де пресэ ал Министерулуй де Екстерне ал челуй де-ал III-ля Райх, ын картя са а нумит ачесте анимале «арма дяволяскэ а Арматей Роший».

Ынӂерий мицошь

Ын унитэциле санитаре ерау фолосиць кынь дресаць ши ынхэмаць ла сание. Диспунынд де ауз сенсибил ши симц ексчелент, ей ку ушуринцэ путяу гэси пе кымпуриле де луптэ кяр ши осташий каре шь-ау пьердут куноштинца. Кынеле Бобик, нумит «ынӂер мицос», ымпреунэ ку гидул сэу Дмитрий Торохов, а евакуат де пе кымпул де луптэ 1580 де солдаць рэниць.

Туман ши Ӂек

Черчеташий де асеменя луау кынь ын мисиунь. Анималеле путяу гэси пунктеле де траӂере камуфлате але инамикулуй. Реушяу кыний сэ ынлэтуре ши сантинелеле. Ла ачастэ ын-
черкаре с-а евиденцият кынеле Туман. Ел рапид ши пе необсервате се нэпустя асупра солдацилор назишть ши
ый добора. Яр Ӂек ымпреунэ ку ги-
дул сэу Новелл Кисагулов де 12 орь а мерс ын спателе фронтулуй. Кынд шь-а фэкут друм спре фортэряца Глогау де пе Одер, л-а ажутат пе гид сэ каптурезе ун нямц, каре а дивулгат секрете марь.

Диверсиониста Дина

Кынеле чобэнеск ку нумеле Дина, примул кыне диверсионист ын Армата Рошие, а доборыт пе 19 аугуст 1943 ун трен ку 10 вагоане. Де доуэ орь анималул а партичипат ла деминаря орашулуй Полоцк. Ын уна динтре операциунь, ын спиталул назист а гэсит о минэ аскунсэ ынтр-о салтя. Дина а фост гратификатэ ку Ординул «Стяуа Рошие». Апропо, Дина а фост нумитэ ын чинстя Диней Соломоновна Волкац, командант ал плутонулуй де инструкторь минерь дин баталионул 37 де деминаре.

Светлана Продан