Франчезул нистрян дин Вадул-Туркулуй

Мулць визитаторь перчеп Нистрения ка пе о резервацие дин епока советикэ ку монументеле луй Ленин, колхозурь ши совете, дар аста ануме ый ши атраже сэ винэ ла ной. Деши спиритул советик се май симте, дар ын ултимий ань ын Нистрения ау ынчепут трансформэрь енорме, каре ау фэкут ка цара ноастрэ сэ девинэ май модернэ ши май атрактивэ пентру туришть. Натура де о фрумусеце рарэ, история богатэ а плаюлуй нистрян, прекум ши аша факторь ка оспиталитатя оаменилор, аерул курат, продуселе био ый адеменеск пе уний еуропень, детерминынду-й сэ се стабиляскэ ку траюл ын стынга Ниструлуй. Е ши казул унуй тынэр франчез, каре шь-а кумпэрат о кэсуцэ ын сатул Вадул-Туркулуй, районул Рыбница, де унде ынчаркэ сэ атрагэ ын Нистрения туришть дин цара са де баштинэ ши дин алте стате.

Де унде вине?

Се нумеште Гийом Басте ши провине динтр-о субурбие а орашулуй Лион дин Франца, царэ каре есте ануал визитатэ де милиоане де туришть де пе ынтрегул глоб пэмынтеск. Аколо а крескут, а мунчит (де спечиалитате Гийом есте лингвист), пентру ка акум трей ань сэ се муте ку траюл ын Нистрения. Ши ну ундева ынтр-ун ораш, май апроапе де тоате бунуриле чивилизацией, чи ынтр-ун сат дин интериор, ку касе ын стилул локулуй, ашезате рэзлецит пе пантеле унуй дял ымпэдурит, ын мижлокул кэруя се ынтинде ун лак.

Гийом а дечис сэ пэрэсяскэ Франца, кынд а дескоперит Нистрения. «Кэутам ун мод де вяцэ май симплу, май апроапе де натурэ. Дупэ че ам мерс де май мулте орь ын Украина, ын Грузия, ам визитат де кытева орь Нистрения ши, вэзынд фрумусеця ачестуй плай, ам дечис сэ лас тотул ын урмэ ши сэ мэ стабилеск аич. Десигур, аш фи путут фоарте бине сэ ам ачастэ вяцэ ши ын Франца, дар кондицииле ын Нистрения сынт ку мулт май фаворабиле», — спуне тынэрул франчез. Ынаинте де аста, Гийом а лукрат манаӂер ын Англия, апой се ангажаcе сэ ле ажуте унор професорь де лимба франчезэ дин реӂиуниле украинене Киев ши Херсон сэ-шь ымбунэтэцяскэ абилитэциле де комуникаре.

«Фетеле нистрене пун ын прим-план фамилия, яр французоайчеле — кариера»

Аша мь-а рэспунс тынэрул ла ынтребаря, дакэ ый плак фетеле ноастре. Мэ рог, сынтем фемей ши сынтем куриоасе. А май адэугат, кэ нистренеле сынт май феминине ши мереу китите. Кувинтеле луй ау провокат ши алтэ ынтребаре, чя дакэ ну кумва а пус окий дежа пе вре-о уна… А зымбит, спунынду-не кэ вяца ва арэта.

«Де че Нистрения?», — ыл искодисем еу. «Ымь плак мулт оамений, култура, пейсажеле, аутентичитатя. Ын сат есте ушор сэ фачь тотул сингур (акум тынэрул рестаурязэ каса), яр дакэ чева ну-ць реушеште, орьчине есте гата сэ те ажуте», — рэспунде ынтр-о русэ слабэ оаспетеле редакцией ноастре. А трекут пе ла «Адевэрул Нистрян» ну нумай пентру а се фамилиариза ку екипа, ши ну ынтр-атыт пентру аста, дар пентру а фаче о абонаре. «Ын тот ачест тимп кыт мэ афлу ын Нистрения, ам ынвэцат пуцинэ русэ, комуникынд ку приетений, ку вечиний, ку вынзэтоаря де ла магазинул алиментар. Дар вряу сэ ынчеп сэ студиез ши лимба молдовеняскэ, орькум, фаче парте дин група де лимбь романиче ка ши франчеза. Де ачея, кынд ам афлат кэ ын Нистрения апаре ун зиар ын лимба молдовеняскэ, ам дечис сэ-л кумпэр. Дар ын кьошкурь ачеста ну се винде, аша кэ ам дечис сэ апелез директ ла редактор», — а спус франчезул нистрян.

Ку пашапорт нистрян

Гийом Басте есте четэцян ку дрептурь деплине ал Републичий Молдовенешть Нистрене, довадэ фиинд пашапортул пе каре л-а обцинут ку май бине де шасе лунь ын урмэ. Аша кэ а реушит дежа сэ дескидэ о микэ афачере ын индустрия турисмулуй, кэутынд прин интермедиул рецелелор де сочиализаре персоане доритоаре де а куноаште Нистрения. Клиенць аре, деши нумэрул лор с-а микшорат дин кауза пандемией. Ну демулт л-а авут де оаспете пе Габриел Схат дин статул Мичиган. Гийом ну есте доар гид пентру тынэрул де песте очеан, франчезул нистрян й-а асигурат американулуй ши адэпост ын каса са дин Вадул-Туркулуй. Пэринций луй Гийом ау венит ши ей ын визитэ де доуэ орь дин Франца. Ел спуне кэ ле-а плэкут, деши ну ымпэртэшеск дечизия луй де а се мута ку траюл ын Нистрения. Тынэрул ышь ынцелеӂе пэринций, дар ну се супэрэ пе ей, чи се ындряптэ ынчет ши ку ынкредере спре скопул сэу де а атраӂе кыт май мулць туришть ын Нистрения. Сосиря унуй груп ну пря маре де туришть есте аштептатэ ла сфыршитул луний септембрие, спуне франчезул. Думнялуй зиче кэ туриштий сынт атрашь де Четатя Бендер, де паркул дин Каменка ши чел дин чентрул Тирасполулуй. Тотушь, фрумусеця пейсажелор, локуриле историче ле плак ши май мулт.

Post scriptum

Ын тимп че артиколул ера прегэтит пентру публикаре, ауторул ачестор рындурь а плекат ын мисиуне ын районул Рыбница. Ши кум вэ даць сяма, сэ фиу ын нордул републичий ши сэ ну-л визитез пе Гийом еу ну путям. Пуцин стынженит де старя ын каре се афлэ акум каса ку доуэ нивелурь, ын каре нимень ну локуеште де вре-о доуэзечь де ань, тынэрул м-а кондус прин одэй, арэтынду-мь ку ун пик де мындрие переций пиктаць ши таванул стукат. Апропо, есте ынкынтат де озоареле де пе переций дин интериорул касей, интенционынд сэ ле пэстрезе ши кяр сэ ле студиезе ориӂиня. Аузинд конверсация, де ной с-а апропият вечинул франчезулуй, Василе. Бэрбатул есте фоарте букурос сэ-л куноаскэ ши сэ фие апроапе де Гийом, пе каре ыл ажутэ де фиекаре датэ кынд ый чере.

Лидия Перчун

Фото де аутор