Фемей нистрене партичипанте ла рэзбоюл афган

Ын рэзбоюл дин Афганистан ну доар бэрбаций ау дат довадэ де ун кураж екстраординар, чи ши фемеиле. Тимп де 9 ань, о лунэ ши 19 зиле, ануме атыт а дурат конфликтул армат, ын Афганистан с-ау афлат  май мулт де 20  000 де фемей советиче, 7 динтре каре локуеск астэзь ла Тираспол.

Асистенте медикале, букэтэресе, радиотелеграфисте, спэлэторесе, вынзэтоаре, келнерице, дактилографе, библиотекаре — тоате еле ау плекат ла рэзбой дин диверсе мотиве. Унеле с-а дус ку сперанца де а кыштига бань ши де а ажута фамилия, алтеле ау фуӂит ла рэзбой дин кауза драгостей неымпэртэшите, ын сперанца кэ рэзбоюл о ва ажута сэ уйте ачя апригэ дурере. Яр унеле ау фост ынролате де командаментул милитар ын аша мод, ынкыт ера импосибил сэ рефузе.

Аша а фост ын казул асистентей медикале Олга Майко дин Тираспол. Ын мартие 1988, спиталул милитар дин Тираспол, унде фата  лукра ын калитате де асистентэ медикалэ, а примит  ун ордин де ла Дирекция Ӂенералэ Медикалэ а Министерулуй Апэрэрий де а ындрепта о асистентэ медикалэ ын Афганистан.  А фост алясэ Олга, деоарече ла ачя време еа ера сингура ангажатэ некэсэторитэ. «Че путям фаче? Ерам доар крескуць ын спиритул патриотисмулуй, — ышь аминтеште фемея. — Сынт лукрэтор медикал ши м-ам  гындит кэ чинева требуе сэ ле ажуте бэецилор ноштри. Ну пря ам штиут  мулте деспре рэзбоюл респектив, ын пресэ ну се скрия деспре  аша чева».  Пэринций  ау акчептат ноутатя, ынкуражынд-о кэ тотул ва фи бине. Фамилия е уна де милитарь ши штие че ынсямнэ ординул де сус. Ын Афганистан Олга лукра ынтр-ун спитал де боль инфекциоасе, ситуат ын орашул Жалалабад.

 Атунч тынэра с-а конвинс ын фаптул кэ рэзбоюл ну фаче нич о дистинкцие  ын чея че привеште вырста, професия ши апартененца ӂендер. Ын Афганистан ымпреунэ ку солдаций ерау атакате, рэните, арункате ын аер, арсе ын авиоане ши машинь блиндате ши фемеиле (вынзэтоаре,  букэтэресе, асистенте медикале). Ын ачел рэзбой шь-ау пьердут вяца апроапе 60 де фемей.

 Олга ышь аминтеште кыт де греу ле ера фемеилор ши ла компартиментул иӂиеней персонале — вечеул ера ынгуст, душул — ун бутой де фьер умплут ку апэ, ынгрэдит ши акоперит ку прелатэ. Дормяу ын кортурь, тот ын кортурь ера ампласатэ сала де операций, сала де одихнэ а медичилор, спиталул, амбулаториул.  Дар тоате  ачесте  инкомодитэць ерау инкомпарабиле ку  атакуриле мужахединилор. «Ноаптя ын баракэ интрам пе фуриш ши доар дупэ че ам апринс лумина. Ын каз контрар, авяй шинса сэ те поменешть ку ун скаун ын кап сау ун глонте ын фрунте», — ышь аминтеште асистента медикалэ.  Ын Афганистан Олга с-а афлат доар доуэ лунь – ын май 1988 Униуня Советикэ а  ынчепут сэ-шь ретрагэ трупеле ши думняей а ревенит ын царэ.

Букэтэряса Юлия Руденко дин Тираспол ышь аминтеште кэ ла ынчепутул анилор 1980 ера фоарте греу сэ ажунӂь ын стрэинэтате. Уна динтре челе май ушоаре кэй де а плека  песте хотаре ера ку «ажуторул» комисариатулуй милитар. Тотул ера симплу: скрияй о черере ла комисариат ши аштептай кынд се ва елибера вре-ун лок ын трупеле советиче дислокате ын Унгария, Република Демократэ Ӂерманэ, Чехословачия, Монголия ши Полония. Аша а прочедат ши Юлия, каре виса сэ ажунгэ ын Ӂермания. Дупэ май мулць ань де аштептаре,  ын ултимеле зиле дин дечембрие 1986, фата а фост инвитатэ ла департаментул милитар, унде и с-а пропус сэ плече ын Афганистан. Ла ынчепутул луй януарие 1987 Юлия а збурат ла Ташкет, яр ла Кабул а ажунс абя песте о жумэтате де ан. «Ничодатэ ну вой уйта кум ам трекут канионул Саланг», — спуне фемея.  Тынэра, обишнуитэ ку вяцэ пашникэ, а авут де фапт ун шок, аузинд кум колоана лор ера атакатэ, шуератул глоанцелор а ынспэймынтат-о. Ла Кабул Юлия а лукрат май ынтый ка букэтар, апой а фост нумитэ шефэ а кантиней, пе каре а  ридикат-о практик де ла зеро, а екипат-о ку тот нечесарул, креынд конфорт пентру осташь. Кынд тотул с-а резолват, Юлией и с-а пропус сэ се муте ынтр-о алтэ кантинэ. Й-а фост греу сэ се деспартэ де екипа приетеноасэ, ку каре мулте лукрурь а реушит сэ ле факэ.

 Дупэ ретраӂеря трупелор советиче дин Афганистан, Юлия с-а ынторс ла локул де мункэ антериор. Деши астэзь се афлэ ла одихна бинемеритатэ, Юлия Руденко континуэ сэ препаре букате густоасе пентру студенций де ла УСН «Т.Г.Шевченко». Ынтылнинду-се ын редакция зиарулуй ностру, фемеиле с-ау ымбрэцишат ка доуэ сурорь, доуэ приетене — доуэ фемей каре ау трекут принтр-ун адевэрат рэзбой.

Лариса Хынку