«Ера май бине, пентру кэ ерам тинерь»

Путець ынреӂистра адреса реӂиней флорилор дин сатул Жура, районул Рыбница. Ну пентру публичитате, чи пентру прослэвиря ачестей фрумоасе ши онесте доамне де 85 де ань. Рар чине шь-о ынкипуе пе Емилия Ивановна Чебан ын липса флорилор дин грэдинэ. 

Аминтирь дин копилэрие

Нэскутэ ынтр-ун сат молдовенеск дин районул Хынчешть, дестинул а дус-о ын лумя маре, фиинд депортатэ ымпреунэ ку фамилия, деоарече татэл ей а фост класификат ка «душман ал попорулуй». Аша ау фост тимпуриле пе атунч. Фиинд ын друм деспэрцитэ фамилия де татэ, мама ей а ажунс сэ кряскэ сингурэ дой копий принтре оамень стрэинь ши ын плинэ сэрэчие. А штиут фемея ши че ынсямнэ мунка ла фермэ пентру о платэ мизерэ. Челе май деличиоасе букате пе атунч ын фамилия лор ерау кожиле де картофь фьерць. Копиий аштептау ла гуноиште рестуриле, адусе де локалничь, ка май апой, алегынду-ле ымпреунэ ку мама, сэ поатэ препара чорба.

Примий пашь ла шкоалэ

Емилия а мерс ла шапте ань ла шкоалэ, ын урма фрателуй, каре ера ку дой ань май маре. Сетя де куноштинце превала асупра тутурор греутэцилор. Ши мама ера дорникэ сэ-шь вадэ одраслеле ынвэцате. Фэчяу рост де ниште фой галбене ын лок де каете. О трэйстуцэ, кусутэ дин хайне векь, ынлокуя ӂянта, яр черняла ера сукул де сфеклэ рошие. Фрателе ши суриоара фолосяу тоате моментеле посибиле де а салва ситуация, нумай ка сэ мяргэ ла шкоалэ. Примисе ла 9 Май о переке де пысле. Фетица мерӂя ын еле ла шкоалэ диминяца, яр фрателе ле луа ла фугэ дупэ масэ ши ну ынтырзия ла лекций. Дупэ шкоалэ, Емилия, висынд сэ девинэ ынвэцэтоаре, а сусцинут екзаменеле, дар балул медиу де интраре пентру копиий «пэтаць» а фост май маре ши н-а реушит. Еа ну с-а лэсат бэтутэ. Урмынд курсуриле де кондукэтор де трамвай, а ындрэӂит астфел, пентру тоатэ вяца, месерия де шофер.

Ревениря ла баштинэ

Дупэ шаптеспрезече ань де екзил, ли с-а пермис сэ ревинэ ын Патрие. Ши ятэ-й ла гара дин Кишинэу ын аугустул анулуй 1958. Аштептэриле пе лок ау ешуат, чедынд локул сэрэчией, липсей де бунурь материале. Ын сатул натал Емилия с-а ангажат ка секретарэ ла советул сэтеск, штиинд математика ши граматика. Урмязэ лукрул ын департаментул де статистикэ, апой ын калитате де касиерэ ла банка районалэ. Ын кончедиу, афлынду-се ла Маря Каспикэ, фэкусе куноштинцэ ку вииторул соц, ун тынэр милитар дин сатул Жура, ын виитор стабилинду-се ку траюл ла баштина тынэрулуй. Дупэ наштеря копиилор, татэл а фост репартизат ла сервичиу департе де сат. Дупэ атытя испите але соартей, Емилия ренунцасе сэ-л урмезе. Бэрбатул, тот бэрбат рэмыне, фиинд слаб де фире, с-а лэсат прадэ сентиментелор ши а формат о алтэ фамилие.

Мунка ын колхоз

Ын сатул де баштинэ Емилия Ивановна а окупат о функцие ла секторул де кадре ын колхоз. Куноскынд кондицииле де лукру ши де трай але фиекэруй динтре чей песте 400 де колхозничь, авя грижэ де бунэстаря оаменилор, штиинд кум сэ-л стимулезе пе фиекаре. Професионалисмул фемеий а фост апречият ку скрисоаря де гратитудине, оферитэ ла вырста де пенсионаре, каре концине кувинтеле: «Аць авут де суферит мулте, дар де фиекаре датэ дин калварул ноилор алерте аць ешит ынвингэтоаре, плинэ де вигоаре, кэлитэ ши ку сперанцэ ын виитор. Фиинд активэ ын вяца обштяскэ, принчипиалэ, харникэ ши хотэрытэ, сынтець ун модел ал уней фемей путерниче».

Реӂинэ а флорилор

Грэдина господиней радиязэ ын кулорь фермекэтоаре де замбиле ши лалеле, че ымбие трекэторий ку миресме де парфум. Примэвара чедязэ трандафирилор, апой гладиолелор, астрелор томнатиче. Флорэряса Емилия Ивановна не зиче: «Трандафирий сынт скумпь ши фрумошь, дар ей креск пе кэлдурэ сингурь. Ынчеркаць сэ култиваць кризантеме кынд вине фригул!» Дориторий сэ офере ун букет оаменилор драӂь вин ла думняей. Май ынаинте ле дэдя фэрэ платэ, акум ла ун прец симболик. Компуне букете дрэгуце ши ынтрецине ын ордине идеалэ кэсуца ей драгэ. Густул естетик, креативитатя ле-а трансмис фийчий ши непоцикэй. Фийка Елеонора есте моделиер вестиментар, яр непоцика Кристина — дизайнер де интериор.

Фемея ла вырста ей де 85 де ань поартэ демн еталонул тинереций суфлетешть, аре о цинутэ де инвидият. Ынтрецине о конворбире продуктивэ ку персоане де диферитэ вырстэ. Мынгые ун копил, консолязэ ун адулт, сфэтуеште ун тынэр. Деспре вырстэ ворбеште ку рекуноаштере пентру бинеле обцинут, доринду-ле тутурор о вяцэ ку десэвыршире. Ла репрошуриле кэ ынаинте ера май бине стрынӂе дин умерь ши конфирмэ кэ «ера май бине, пентру кэ ерам тинерь. Акум е мулт май бине де трэит».

Наталия Кодымская

 Фото де аутор