Е импортант сэ не куноаштем история

«Траӂедия дин Бендер ын соарта попорулуй меу» — ачаста а фост тема конферинцей штиинцифико-практиче, десфэшуратэ ын библиотека чентралэ дин Бендер, ын фоаерул кэрея а фост вернисатэ експозиция документар-историкэ а Архивей Чентрале де Стат «Анул 1992 ын мемория Нистренией».

Ун интерес енорм а сусчитат експозиция лукрэрилор елевилор, скрисе ын 2002, кынд а фост маркатэ аниверсаря а 10-я де ла траӂедия дин Бендер ши лансат ун конкурс де креацие ку партичипаря копиилор ку вырста купринсэ ынтре 12 ши 16 ань дин тоатэ република. Ын Архива де Стат сынт пэстрате чирка 60 де лукрэрь, ла конференцэ ау фост презентате 13, инклусив ын лимба молдовеняскэ.

Ирина Паламарчук, спечиалист принчипал ал Архивей Чентрале де Стат, а демонстрат едиция «Анул 1992 ын мемория Нистренией», ын каре сынт оглиндите лукрэрь историче, дате ӂенерализате деспре пагуба агресиуний милитаре а арматей РМ ымпотрива РМН. «Ну куноск дакэ май екзистэ о едицие симиларэ, каре сэ дескрие деталият диструӂериле каузате де акциуниле милитаре. Пе териториул постсоветик, дупэ дестрэмаря УРСС, ау авут лок конфликте армате, дар ну ам аузит сэ фие публикате асеменя едиций», — а спечификат думняей. Зинаида Тодорашко, шефа Сервичиулуй де Стат пентру Ӂестионаря Документелор ши Архивэ, а менционат кэ «ын 2002, ла ынсэрчинаря Президентулуй РМН, Сервичиул де Стат де Архивэ а колектат индичь документарь, а селектат дате пречисе. Ачестя ау фост черчетэрь униче визынд пагубеле, пе каре ле-а суферит РМН ын урма агресиуний РМ ымпотрива попорулуй нистрян».

Шь-ау презентат лукрэриле елевий класелор супериоаре дин школиле орашулуй, институцииле де ынвэцэмынт професионал. «Сынт сигур, организаря ачестей конферинце, публикаря лукрэрилор елевилор ын масс-медиа ва контрибуи ла пэстраря Пэчий пе пэмынтул нистрян, — а спечификат Роман Иванченко, шефул администрацией де стат бендерене. — Астэзь тинерий дин републикэ ау презентат лукрэрь пэтрунзэтоаре, фапт че не демонстрязэ кэ ын цара ноастрэ копиий сынт едукаць ын спиритул патриотисмулуй, драгостей фацэ де царэ». Роман Иванченко а инвитат партичипанций конферинцей ла дескидеря Музеулуй Траӂедией дин Бендер, каре ва авя лок пе 19 юние.

Ын кадрул конферинцей Елена Бобкова, прешединтеле Комитетулуй организаторик, директорул Институтулуй Администрацие Публикэ, Дрепт ши Штиинце Сочио-Уманистиче дин кадрул УСН, а менционат: «Тинерий ау алес теме интересанте, компэтимеск суферинцеле оаменилор, ын пофида вырстей сале тинере, ын лукрэрь урмэрим о анализэ а евениментелор, атыт а агресиуний асупра РМН, кыт ши а дезволтэрий диверселор сфере але вьеций цэрий ноастре».

Глеб Петров, елевул класей а 11-я де ла шкоала №15 дин Бендер, а презентат лукраря «Политика националистэ а РМ — о кримэ ымпотрива попорулуй нистрян». Тынэрул консидерэ кэ ачаста а фост о премисэ примордиалэ пентру конфликтул каре а авут лок. «Ам повестит кум ау ынчепут евениментеле ши ла че ау кондус, тема есте актуалэ ши астэзь, кэч де идеиле националисте адеся се молипсеск тинерий, тотодатэ ной куноаштем кэ ей сынт промоторий унор мишкэрь политиче ын царэ. Астфел е импортант де а критика позиция националистэ, пентру а евита о траӂедие ноуэ».

Марина Лешан, студента Колеӂиулуй аграр-економик, а скрис деспре стрэбунелул сэу, Иван Фьодорович Шимков, активитатя луй револуционарэ ын орашул Бендер ымпотрива реӂимулуй бургезо-мошиереск ынтре аний 1918-1940. «Тема мь-а суӂерат-о кондукэторул штиинцифик Мария Петровна Бугайова. Ам ругат бунеий мей сэ-мь повестяскэ деспре стрэбунел. Пе лынгэ аминтирь ей мь-ау дэруит картя «Аминтирь. Ын аний илегалитэций», каре есте ун патримониу ал фамилией ноастре. Ауторул кэрций есте стрэбунелул, ачаста фиинд типэритэ ын анул 1963 ла едитура «Картя молдовеняскэ». Мулте лукрурь интересанте дин вяца орашулуй ностру, деспре лупта илегалиштилор ын периоада окупацией плаюлуй де кэтре Ромыния регалэ ам афлат студиинд ши материале дин архивеле Музеулуй историко-етнографик».

Ын луна юние курент ва авя лок о конферинцэ, тема кэрея ва цине де евениментеле че ау авут лок ын вара анулуй 1992 ын Бендер, унеле лукрэрь, презентате астэзь, вор фи рекомандате сэ фие инклусе пе аӂенда конферинцей.

Ана Олару

Фото де аутор