Ын ажунул жубилеулуй Марий Викторий ам авут оказия ши плэчеря сэ о визитэм пе Дария Старых, ветеранэ а Марелуй Рэзбой пентру Апэраря Патрией, локуитоаре а сатулуй Спея, районул Григориопол. Ам аскултат ку интерес аминтириле думняей деспре вяцэ ши рэзбой.
Teриториул сатулуй Спея а фост суб окупацие тимп де 990 де зиле. Луптеле ерау крынчене, тынэра трэя орэ де орэ ын мижлокул унуй кошмар девенит реалитате. Ымпреунэ ку сурориле ей с-ау рефуӂият ын локалитэциле дин апропиере. Ын мижлокул луптей ши суферинцей, ла доар 17 ань, Дария Старых а пэшит ши еа пе друмул рэзбоюлуй, девенинд сорэ медикалэ ынтр-ун спитал импровизат дин Ближний Хутор, акоперит доар ку о симплэ пеликулэ, каре абя протежа персоналул ши рэниций де вынт ши плоае. Фэрэ тимп де одихнэ, еа тырыя рэниць де пе кымпул де луптэ, ле адучя хранэ ши стэтя де гардэ ын кортуриле медикале. «Ерам марторэ а суферинцей лор ши десеорь а ултимелор лор клипе. Солдаций май ын вырстэ мэ нумяу фийкэ, яр чей май тинерь мэ привяу ка пе о сорэ каре ле оферя сперанцэ», — ышь аминтеште ветерана.
Май тырзиу, ын рареле клипе де линиште, Дария скрия скрисорь акасэ. Афлынду-се пе кымпуриле де луптэ дин Полония, ынчерка сэ-шь алине дорул ши сэ пэстрезе вие легэтура ку чей драӂь. Дар кынд примя рэспунсурь, дуреря о коплешя ку ун ноу вал — рындуриле, каре транспуняу фоамете, суферинцэ ши лакримь, ерау штерсе де персоанеле ауторизате. «Ачест лукру ера фэкут пентру а ну деморализа спиритул де луптэ ал челор де пе фронт», — спуне Дария Старых.
Деши мереу ера суб плоая де глоанце, ну а фост рэнитэ. Кынд стягул советик а фост арборат пе Райхстаг, симболизынд сфыршитул унор ань лунӂь де суферинцэ, Дария ера аколо. Ну пе вырфул клэдирий, чи жос, принтре чей каре ку лакримь ын окь ышь аминтяу де друмул паркурс ку сакрифичий ши пьердерь енорме. Ера моментул Викторией, дар ши ал дурерий, ал аминтирилор ши ал челор каре ну ау май апукат сэ вадэ ачя зи.
А сервит ын арматэ пынэ ын октомбрие 1948. Дупэ рэзбой, Дария Старых шь-а кэутат мулт тимп камаразий де армэ, доринд сэ афле чине а суправьецуит дин деташаментул 355, структурэ субордонатэ уней дивизий суб командаментул ренумитулуй марешал Жуков. Аштептэриле ау фост задарниче. «Ну ам примит нич ун рэспунс. Дестинеле челор ку каре ам луптат умэр ла умэр ау рэмас пынэ астэзь ун мистер, о аминтире пьердутэ ын хаосул рэзбоюлуй», — а ремаркат ку глас тремурынд Дария Старых.
Дупэ ынкееря рэзбоюлуй думняей шь-а гэсит лиништя ынтр-ун ноу ынчепут. Аша л-а куноскут пе Николае Старых, ун бэрбат дин районул Макеев, реӂиуня Донецк, каре авя проприиле чикатричь але времурилор греле. Рэзбоюл ле-а маркат дестинеле, дар ну ле-а рэпит сперанца. «Ымпреунэ ам конструит о вяцэ де ла зеро. Ам ридикат о касэ ын Спея, ам крескут ши едукат шапте копий, инсуфлынду-ле валориле куражулуй, мунчий ши екитэций. Вяца ноастрэ а фост плинэ де провокэрь, дар ши де букурий», — ышь аминтеште ку емоций ветерана де рэзбой каре а маркат ла ынчепутул анулуй курент 98 де ань.
Пентру Дария ши Николае Старых фамилия а фост чя май маре викторие — ун симбол ал резистенцей ши ал сперанцей кэ, дупэ орьче рэзбой, екзистэ ун виитор каре меритэ трэит. Пе туника милитарэ а ветераней МРпАП Дария Старых гэсим медалий пе каре ле-а меритат, атыт пентру витежие ын луптэ, кыт ши пентру мункэ деосебитэ пе тимп пашник. Ши ануме: медалия «Пентру елибераря Полонией», «Пентру Виктория асупра Ӂерманией», «Пентру Виктория ын МРпАП», медалия луй Жуков, медалия «Стяуа Рошие». Есте дистинсэ ку медалия «Ветеран ал Мунчий» ши Ординул «Глория Матернэ» де градул 1 ши 2.
Варвара Караман
Фото де аутор