Мареле Рэзбой пентру Апэраря Патрией а интрат ын каса фиекэруй четэцян советик, фэрэ а бате ла ушэ, фэрэ а круца пе нимень. Мулць копий ау девенит марторь окуларь ай грозэвиилор рэзбоюлуй крунт. Индиферент де медиул ын каре с-ау нэскут, ау фост форцаць де ымпрежурэрь сэ се матуризезе ынаинте де тимп, трэинд драма рэзбоюлуй, деспэрциря, фоаметя ши моартя ла фел ка ши локуиторий сатулуй Карагаш дин районул Слобозия. Конформ дателор, ын анул 2025 ын район май сынт ын вяцэ 80 де копий ай рэзбоюлуй. Принтре ей есте ши карагашана Мария Логиновна Курлат, ветеран ал мунчий.
Зилеле трекуте думняей а авут оаспець: елевий класей а 3-Б де ла шкоала дин сат ын фрунте ку Елена Александровна Рычкова, шефа музеулуй де историе. Ачештя с-ау адунат ла портицэ ку букете примэвэратиче ын мынь ши десене пе тематика рэзбоюлуй. Й-ау трекут прагул, пентру а о феличита ку оказия аниверсэрий а 81-а а елиберэрий локалитэций де инвадаторий ӂермано-ромынь. Думняей ле-а повестит деспре аний грей де окупацие ши деспре елибераря сатулуй. Аре че ышь аминти, е импортант ка тынэра ӂенерацие сэ афле деспре челе ынтымплате ануме де ла марторий окуларь, яр де ачештя, ку регрет, сынт тот май пуцинь рэмашь ын вяцэ.
Елевий ау речитат поезий, ау интерпретат кынтече ши дансурь ку тематика рэзбоюлуй. Фиекаре кувынт, редат ку о интонацие деосебитэ, стырня лакримь ла чей дин жур. Ла рындул сэу, Мария Логиновна ле-а повестит деспре ачеле тимпурь греле ши деспре татэл сэу, осташул Логин Фокович Гунька. «Кынд а ревенит де ла рэзбой, ну л-ам куноскут дин прима клипэ: авя доар ун сингур пичор!», — ышь аминтисе думняей. Дин спуселе пэринцилор куноаште ши кэ а фост грав рэнит ла амбеле пичоаре, ын Унгария, яр приетенул луй, Фокша дин Слобозия, л-а скос де пе кымпул де луптэ. Ун тимп ынделунгат Логин Фокович а фост тратат ынтр-ун спитал унгар, ын каре аша ши ну й-а путут салва пичорул. Ла ынтоарчере ын сатул натал а примит, ку ынтырзиере, медалия «Пентру кучериря Будапестей».
Копилаший ау аскултат атент повестириле бэтрыникэй. Унул май ындрэзнец а ынтребат-о кум се аскундяу де фасчишть? Думняей рэспунсе: «Кынд офицерий ӂермань не-ау окупат каса пэринтяскэ, ной ам сэпат траншее ын адынкул грэдиний, пе малул Ниструлуй, аколо ши не аскундям». Дурероасе ый сынт аминтириле ши деспре фоамете. «Тата адучя де ла лукру доар кыцьва пумнь де грыу ши ачаста не ера храна», — спусе ку лакримь ын окь думняей. Ла ынтребаря, кыте класе а абсолвит, Мария Логиновна а рэспунс кэ шапте. Доря таре сэ девинэ артистэ, дар пынэ ла урмэ а рэмас сэ мунчяскэ ын колхоз, легынду-шь вяца де агрикултурэ ынчепынд де ла вырста де 14 ань. С-а мэритат кынд авя 18 ань ши ымпреунэ ку соцул Алексей ау едукат трей копий: Михаил, Лудмила ши Ана. Ероина артиколулуй не-а мэртурисит кэ фиул ей Михаил, ындеплининду-шь мисиуня де танкист милитар ын Унгария, а фост интернат ын ачелашь спитал, ын каре кындва а фост операт буникул луй.
…Ку ун брац плин де нарчисе, лалеле ши десене Мария Логиновна а мерс ку оаспеций сэй ын грэдина де лынгэ рыу, пентру а адмира лиништя дин жур. Ла деспэрцире буникуца й-а сфэтуит пе копилашь сэ-шь пэстрезе сэнэтатя, сэ-шь аскулте пэринций ши сэ-шь юбяскэ Патрия. Яр непоцеий дин класа а трея, ла рындул сэу, й-ау адус ын дар бискуиць ши бомбоане, пентру а-й май ындулчи аминтириле…
Ирина Чебан
Фото де аутор