Сперанца спре чева май мулт, спре чева май маре

Ун сэтук пьердут принтре сунэтоареле пэдурь, стрэжуит де дялуриле именсе ши скэлдат дин трей пэрць де сфэтосул Нистру, че-й лягэнэ грижиле… Черкаць сэ вэ аминтиць унде се афлэ ачастэ перлэ пейсаӂистикэ а Нистренией? Е сатул дин брацеле Каменчий – Красный Октябрь.

Ымплининд анул ачеста 94 де ань, ел ку адевэрат поате фи нумит чел май тынэр сат дин район. Ышь траӂе история дин ындепэртатул 1924, де ла соций Кучук, каре ау формат ун куплу ши шь-ау конструит о касэ пе малул Ниструлуй. Инициал локалитатя се нумя Василиевка, ын чинстя примулуй локуитор ал сатулуй. Сатул а фост реденумит ын Красный Октябрь ын чинстя Марий Револуций дин Октомбрие.

Ын чентрул административ ал сатулуй май интрэ ши микул сэтук Александровка.

Астэзь сатул аре 539 де локуиторь, 259 де касе (ымпреунэ ку сатул Александровка). Есте микуц — трей стрэзь де базэ ши кытева уличоаре.  Афлынду-се ла о дистанцэ де 13 км де ла Каменка, ел паре а фи рупт де ла ораш. Натура питоряскэ а сатулуй те ынкынтэ.  Аерул проаспэт, пэдуря верде, рыул ку апа кристалинэ, пэмынтуриле родитоаре, ливезиле ымбелшугате, дялуриле стынкоасе, каселе аранжате уна лынгэ алта, ка ниште мэргэритаре трасе принтр-о ацэ, – тоате ачестя ыць кад тронк ла инимэ. Дакэ кэутаць ун лок де десфэтаре, порниць спре сатул Красный Октябрь дин районул Каменка ши ну вець да греш.

Деши е ла о вырстэ фраӂедэ, сатул аре ла «пьепт» мерите. Ын 2011, сатул а ынвинс ла конкурсул републикан «Чел май верде ши ынгрижит сат дин Нистрения». Ла 2 септембрие 2013 а окупат локул ынтый ын кадрул мастер-клас-улуй «Орашул мештерилор», дедикат челей де-а 23-я аниверсаре а републичий. Тоате ачестя сынт меритул локуиторилор ши ал луй Анатолие Оларь, каре де акум май бине де 25 де ань есте прешединте ал советулуй сэтеск.

Картя де визитэ а локалитэций есте монументул ынэлцат ын мемория а 16 консэтень кэзуць пе кымпул де луптэ. Ачастэ пятрэ де гранит поартэ печетя крынченулуй рэзбой ши-н фиекаре примэварэ аштяптэ сэ винэ ла еа копий ку хулубашь ши ку флорь.

Пынэ ын аний 70-80 ын сат функциона о шкоалэ примарэ, о грэдиницэ де копий, ун пункт медикал. Яр май тырзиу а фост конструитэ Каса де културэ, шкоала русо-молдовеняскэ де 9 ань, грэдиница де копий ку 100 де локурь, стадионул, клэдиря советулуй сэтеск. Сэтений сынт конвиншь прекум кэ дакэ шкоала функционязэ ынсямнэ кэ сатул екзистэ ши ва екзиста. Деачея, ын 2014, кынд а фост  ридикатэ ынтребаря ынкидерий школий дин кауза нумэрулуй мик де елевь, ей ау реушит сэ пэстрезе челе патру класе примаре.

Принтре каселе ши огрэзиле сатулуй се зэреште, ка о бинекувынтаре, бисерика сатулуй, локашул ын каре локуиторий ышь алинэ суфлетул ын ругэчуне, ын ел мамеле ышь ботязэ копиий, се кунунэ тинерий ынсурэцей. Еа а фост дескисэ ла 26 ноембрие анул 2013 де сэрбэтоаря Сфынтулуй Иоан Гурэ де Аур ши а фост сфинцитэ ын чинстя Прякуратей Фечоаре. А иницият конструкция бисеричий депутатул Иван Павлович Китайка, ун ом актив каре фаче тотул пентру бинеле оаменилор. Думнялуй а фост сусцинут де товарэший сэй, казачий запорожень, ши алте персоане инспирате де идея ктиторулуй. Тоць ей ау пус мынэ ла мынэ ши ятэ дежа 5 ань крештиний ау унде сэ се адуне ка сэ-й мулцумяскэ Домнулуй пентру черул сенин.

Ка о довадэ инконтестабилэ а спиритулуй де крештин ал фиекэруй локуитор, ла интраре ын сат есте ынэлцатэ о круче дин лемн, каре, ын тимпул нопций дэруеште луминэ орькэруй трекэтор рэтэчит пе друмуриле сатулуй, яр зиуа — сперанцэ мунчиторилор пе дял, оамень господарь, че ышь ынгрижеск ку сфинцение пэмынтуриле.

Пе пэмынтул каменчан с-ау ымплетит май мулте рэдэчинь: де молдовень, де рушь, де украинень, де булгарь. Ын сатул Красный Октябрь чирка 70 ла сутэ дин популацие сынт молдовень, яр ун сат молдовенеск аре суфлет маре, ын каре ку сфинцение сынт пэстрате традицииле ши обичеюриле моштените дин стрэмошь. Сэ штиць кэ Красный Октябрь аре ши традиций проприй. Де екземплу, де Крэчун, о сэрбэтоаре каре демонстрязэ унитатя ши оспиталитатя нямулуй, копилаший визитязэ наший де ботез, адукынду-ле ын касэ плекэчуня де ла пэринць ши «Сфынта Вечерние». Ей сынт примиць ла чел май де чинсте лок дин касэ ши оспэтаць ку доуэспрезече букате де сек: турте ку мак, грыу фьерт ш.а.м.д.

Сатул аре о зестре ориӂиналэ: рэзбой де цесут, оале, лэзь, унялтэ пентру пьептэнатул лыний, бороане де лемн, плугурь, ковоаре молдовенешть. Тоате ачестя ау фост адунате ынтр-ун музеу, каре а фост дескис ын анул 2000 ши се афлэ ын клэдиря советулуй сэтеск. Обьектеле музеулуй ау о вырстэ май маре де 100 де ань: улчоаре, фер де кэлкат, пьептене, веселэ, диферите бродерий, хайне национале.  Ачест тезаур есте пэстрат ку сфинцение, деоарече култура популарэ есте пятра де темелие а уней етний, есте чея че не дефинеште пе ной ка попор.

       Фэкынд о кэлэторие имаӂинарэ ын Красный Октябрь, ажунӂем ла чя май де валоаре комоарэ, фэрэ де каре тотул ар фи липсит де сенс – оамений сатулуй.  Вяца ла царэ аре ун ритм деосебит ши валорь спечифиче. Оамений сынт симпли, юбиторь де мункэ, оспиталиерь, ку инимэ маре ши ышь юбеск Патрия. Дрепт довадэ, ын фиекаре ан, ла 28 аугуст, зиуа де наштере а орашулуй Каменка, ши ла 2 септембрие, де Зиуа Републичий, ын паркул дин ораш, сатул презинтэ куртя са импровизатэ де о фрумусеце рарэ.

Ын сат активязэ ун ансамблу де кынтече ши дансурь популаре «Тинереця», мембрий кэруя сынт оамень ын етате, дар плинь де енерӂие ши доринцэ де а трэи весел ши фрумос.

Ын ултимий ань се фаче мулт пентру а ушура вяца омулуй де ла царэ: се газификэ каселе, се илуминязэ стрэзиле, се реконструеск унеле клэдирь. Тотушь… мулць пэрэсеск сатул ын кэутаря уней вьець май буне. Чя май маре букурие е чя кынд о фамилие тынэрэ дечиде сэ ну плече. Доар тимпул не ва арэта дакэ сатул ва суправьецуи. Е симболик, кэ ын сат екзистэ страда «Сперанца». Рэмыне локалитатя ку тоате валориле сале мэреце, ку оамень господарь ку о сперанцэ вие ка апа кургэтоаре а Ниструлуй. Сперанца спре чева май мулт, спре чева май маре.

Валентина Кольник