О лекцие де меморие ши бэрбэцие

Е ярэшь примэварэ, ку ной висе ши сперанце ын виитор. Е паче, пе черул сенин урмэрим кум пэсэриле кэлэтоаре ревин дин цэриле калде. Ши еу мэ симт феричит алэтурь де пэринций ши фраций мей. Инима ымь кынтэ де букурие ши аш вря сэ стриг ын гура маре: «Луме, юбиць вяца, кэч трэим нумай о сингурэ датэ». Еу персонал ам «трэит» урӂия рэзбоюлуй, кынд ам студият ла лекция де литературэ молдовеняскэ поезия ын прозэ «Мама» а ренумитулуй скриитор Ион Ватаману.

«Фемея ачаста, каре се уйтэ кум курӂе нисипул ын клепсидре, ачастэ мамэ фэрэ копий поартэ ын пьепт патру дурерь але лумий. Патру флэкэрь се ыналцэ дин инима ачестей фемей солитаре, каре каутэ прин чимитиреле лумий патру ань де наштере ши ун сингур ан ал морций – чел де-ал дойля рэзбой мондиал…». Гласул ынвэцэтоарей тремура ши ной аскултам ку суфлетул ла гурэ. Доамне, че дурере поате трэи о мамэ, каре шь-а пьердут фечорий ла рэзбой?! Штие бине кэ ну се вор ынтоарче ничодатэ, дар ый аштяптэ ши е сигурэ кэ вор вени. Ынвэцэтоаря континуэ: «Ам нумай патру кувинте, фиуле, нумай патру кувинте, ын каре ворбеск. Михаил е кувынтул ын каре ымь стриг бэрбатул. Ион, Штефан ши Теодор – кувинте, ын каре вэ стриг пе вой, копиий мей…» Гындул мэ дусе ла мама мя дулче, ла татэл господар ын сат ши фраций мей. Ной де асеменя сынтем трей фечорь ла пэринций ноштри: Антон, Максим ши Василикэ. Пэринций не креск ку драгосте ши грижэ. Ну-мь пот ынкипуи ка мэмика сэ рэмынэ сингурэ, фэрэ тата ши фэрэ ной. Нумай рэзбоюл крунт поате сэ деспартэ пентру тотдяуна оамений апропияць. Блестемат ын вечь фие ел, чел каре скалдэ ын сынӂе тотул че апаре ын каля луй!

Ынвэцэтоаря ынчепусе сэ не повестяскэ деспре фаптеле ероиче але консэтенилор, демонстрынду-не ун шир де документе ши фотографий але партичипанцилор ла Мареле Рэзбой пентру Апэраря Патрией, ориӂинарь дин сатул меу натал, Офатинць. Де пе фотографий не привяу кипурь драӂь, кипурь луминоасе. Рэзбоюл а рупт арипиле висурилор ши ей ау плекат ын немурире. Ын тоамна анулуй 1943 а ынчепут елибераря Украиней. Се апропия часул елиберэрий ши а локалитэцилор ноастре. Ын резултатул ынаинтэрий дивизией 41 де пушкашь ымпреунэ ку Армата а 25-я де танкурь, пе дата де 30 мартие 1944 а фост елибератэ локалитатя драгэ, Офатинць. Апроапе фиекаре фамилие дин сат ну авут норокул сэ-шь вадэ ынторс де ла рэзбой бэрбатул, фрателе, татэл. Мулте лакримь ау вэрсат фемеиле ын ачей ань гроазничь. Дупэ елибераря сатулуй, ын 1944, ау фост мобилизаць 96 де бэрбаць, каре ау плекат сэ елиберезе алте цэрь де суб окупация Ӂерманией хитлеристе. Мулць динтре ей ау кэзут ку моарте де ероу департе де каса пэринтяскэ.

Принтре фотографииле, адусе де ынвэцэтоаре, ера ши чя а стрэбуникулуй меу — Иван Фьодорович Белека. Буника мя десеорь ымь повестеште ку ӂингэшие деспре бунэтатя ши онеститатя татэлуй ей, каре ын моментеле де гря кумпэнэ пентру царэ а луптат ку арма ын мынэ, ын нумеле вииторулуй фамилией ши а Патрией драӂь. Ын зиуа де ноуэ май, сэрбэтоаря Викторией, мэ вой алэтура ку мындрие ла «Реӂиментул немуритор», цинынд ын мынь портретул луй. Ачест реӂимент ну есте доар о традицие, чи ши ун монумент виу ал историей. Кынд ешим ын страдэ ку портретеле руделор ноастре, спунем ынтреӂий лумь кэ мемория есте вие ши ной сынтем моштениторий викторией. Е датория фиекэруй сэ-шь експриме рекуноштинца ши респектул фацэ де чей каре шь-ау жертфит вяца пентру либертатя ши индепенденца цэрий ноастре. Астэзь, кынд хотарул динтре адевэр ши минчунэ есте практик пьердут, сарчина ноастрэ, а тинерей ӂенераций, есте сэ пэстрэм адевэрул, сэ ну денатурэм сенсул Марий Викторий. Требуе сэ протежэм оноаря ши демнитатя ероилор ноштри ши сэ ну пермитем ка нумеле лор сэ фие пынгэрите. Требуе сэ фим демнь де сакрифичиул лор фэкут пентру вииторул ынтрегулуй попор.

Ынвэцэтоаря а ынкеят лекция ку ачесте кувинте: «Вор трече аний ши лумя се ва скимба, дар мемория деспре Мареле Рэзбой пентру Апэраря Патрией требуе сэ рэмынэ вие. Ши атыта тимп кыт о вом пэстра, вом реуши сэ менцинем легэтура тимпулуй ши респектул пентру ачей каре ау луптат пентру либертатя плаюлуй. Нумай аша ну вом да посибилитате душманилор сэ фалсифиче история. Сэ ну уйтэм ку че прец а фост реализатэ бируинца!» Кыт адевэр ын ачесте кувинте сфинте!

Ам венит дупэ лекций акасэ, ам купринс-о пе мама ши й-ам спус: «Скумпа мя, фоарте мулт те юбеск. Вряу сэ фие паче ын луме ынтотдяуна». Еа м-а мынгыят пе кап ку мына ей калдэ ши мь-а рэспунс: «Пуюл мамей, ту ешть ероул меу!». Блындеця мамей мэ фаче май путерник ши май куражос. Ун адевэрат апэрэтор ал фамилией ши ал цэрий. Алтфел зикынд, ла че ам май трэи, дакэ ам уйта кэ сынтем моштениторий сфинтей Викторий?!

Антон Карпенко, класа а 10-я, шкоала медие, с. Офатинць, районул Рыбница